اختلال در بلع – دیسفاژی

درمان مشکل در مکیدن شیر مادر
قورت دادن
گیر کردن در گلو و …

درمان اختلال بلع در نوزادان طبیعی ، نوزادان زودرس و دیررس و نارس در بخش های بستری بیمارستانی توسط متخصص گفتاردرمانی انجام میگیرد.

افراد مختلفی که به علت های مختلف دچار اختلال در بلع (خوردن و جویدن و قورت دادن و …) میشوند ، در همان روزهای آغازین مشکل باید توسط متخصص گفتاردرمانی ویزیت و تحت درمان قرار بگیرند.

از جمله علتهای اصلی اختلال بلع (دیسفاژی) عبارتند از:

• سکته
• جراحی مغز
• تصادف
• بیماری و …

اگر فردی دچار اختلال بلع یا دیسفاژی شود، در هنگام بلع مواد غذایی یا مایعات از دهان به معده دچار مشکلاتی میشود و برای بلع نیاز به زمان بیشتری داد.

ممکن است فرد نیز هنگام بلع درد داشته باشد و حتی امکان دارد نتواند عمل بلع را انجام دهد.

این اختلال زمانی پدیدار میشود که غذا را تند میخورید یا به صورت کامل نمیجوید، در این حالت نیازی نیست نگران باشید.

ولی اگر مدام این مشکل را داشته باشید ممکن است یک مشکل پزشکی جدی را نشان دهد که نیاز به درمان دارد.

بروز این اختلال در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد ولی در سنین بزرگسالی بیشتر رخ میدهد.

علل مشکلات بلع متفاوت است و درمان به علت آن و فرد بیماربستگی دارد.

علائم اختلال بلع عبارتند از :

• احساس درد هنگام بلع

• احساس گیرکردن غذا در گلو یا قفسه سینه

• ریفلاکس یا بازگشت غذا از معده به مری

• سوزش قلب

• کاهش وزن

• تهوع یا سرفه هنگام بلع

اگر دچار اختلال بلع هستید میتوانید مواد غذایی را به تکه های کوچک خرد کرده یا از خوردن غذاهای خاص خود داری کنید.

تهوع یا سرفه هنگام بلع

این اختلال یک فرایند پیچیده ای است. در بعضی اوقات اختلال بلع معلوم نمیشود.

علت اختلال بلع عبارت است از :

• دیسفاژی مری

در این حالت فرد حس آویزان شدن مواد غذایی در پایه گلو یا قفسه سینه را دارد.

برخی از دلایل دیسفاژی مری عبارتند از:

• آشالازی

هنگامی که عضله دریچه مری به معده، به درستی باز نمیشود ممکن است غذا از معده به گلو باز گردد و یا اگر عضلات دیواره مری فرد ضعیف شود چنین وضعیتی را به وجود میاورد که با گذشت زمان بر شدت آن میافزاید.

• تنگی مری

اگر شما دچار تنگی مری باشید باعث میشود تیکه های بزرگ غذا در مری گیر کند.

یکی از مواردی که میتواند باعث تنگی مری بشود تومور ها یا بافت داخلی است که در اثر بیماری ریفلاکس معده دستگاه گوارش ایجاد میشود.

• تومورهای مری

اگر شما در مری تومور داشته باشید با پیشرفت تومور اختلال بلع شدت میابد.

• اجسام خارجی

گاه ممکن است اجسام یا مواد غذایی در گلو گیر کنند و سبب مسدود شدن گلو یا مری بشوند.

در افرادی که پروتزدندان وجود دارد یا افرادی که در جویدن غذا مشکل دارند احتمال دارد که مواد غذایی در گلو یا مری آنها گیر کند.

• حلقه مری

در مری ناحیه نازک شده ای وجود دارد که تحتانی است و می تواند به طور متناوب باعث بلع مواد غذایی جامد شود.

گاهی تنگی به حدی میرسد که باعث گیر کردن مواد غذایی میشود.

• التهاب مری ائوزینوفیلی

اگر دچار این التهاب شدید ممکن است مربوط به آلرژی غذایی باشد.

این التهاب در اثر جمع شدن سلول هایی به نام ائوزینوفیل ها در مری ایجاد  می شود.

• اسکلرودرما

اسکلرودرما، اسفنکتر تحتانی مری را تضعیف  میکند و در نتیجه  باعث رفلاکس مری و سوزش قلب می شود.

• پرتو درمانی

ممکن است منجربه التهاب و زخم مری شود.

دیسفاژی حلق و بینی

عوامل خاصی در بدن میتواند ماهیچه های گلو را تضعیف کند و مانع انتقال مواد غذایی از دهان به داخل گلو و مری شود.

اگر دچار دیسفاژی حلق و بینی باشید ممکن است در هنگام خوردن غذا احساس خستگی، تهوع یا سرفه داشته باشید یا حس کنید مایعات و مواد غذایی در نای یا بینی شما بالا میروند.

دیسفاژی حلق و بینی ممکن است به ذات الریه نیز منجر گردد.

علت دیسفاژی حلق و بینی

• اختلالات عصبی

برخی از اختلالات مانند اسکلروز متعدد، دیستروفی عضلانی و بیماری پارکینسون می توانند منجر به دیسفاژی حلق و بینی شوند.

• آسیب عصبی

یک آسیب عصبی ناگهانی، همانند سکته مغزی یا وارد شدن آسیب به مغز و نخاع ، میتوانند توانایی شمارا در هنگام بلع کاهش دهد.

• دیورتیکول حلزون حلق (دیورتیکولوم ذنکر)

دیورتیکول حلزون حلق یک کیسه کوچکی است که کارش جمع کردن ذرات غذا در گلو است و میتواند باعث بروز مشکلاتی از جمله اختلال در بلع، صداهای لوزه و باعث بوی بد دهان واختلال در پاکسازی گلو یا سرفه شود.

• سرطان

برخی ازبیماری های سرطانی  و برخی از درمان های سرطانی، مانند پرتودرمانی، می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد بلع شود.

عواملی که خطر ابتلا به اختلال بلع را افزایش میدهند

• سن

با بالا رفتن و افزایش سن مری به طور طبیعی ساییده میشود و باعث افزایش خطراتی از جمله سکته مغزی یا بیماری پارکینسون میشود.

در افراد مسن این احتمال نسبت به دیگر افراد بیشتر است.

• اختلالات خاص

افرادی که دارای برخی از اختلالات سیستم عصبی هستند، احتمالا نیز در هنگام بلع مشکل دارند.

• عوارض اختلال بلع

اگر دچار اختلال در بلع شوید نیز دچار سوء تغذیه، کاهش وزن و کم آبی بدن نیز میشوید زیرا که این مشکل خوردن و آشامیدن را دشوار میکند.

• پنومونی آسپیراسیون

اگر مواد غذایی یا مایعات مسیر هوایی را مسدود کنند، باعث پنومونی آسپیراسیون میشود.

• خفگی

اگر غذا در گلو گیر کند میتواند منجر به خفه شدن و حتی باعث مرگ فرد بشود.

پیشگیری از اختلال بلع

همانطور که میدانید پیشگیری بهتر از درمان است زیرا که نیاز به هزینه و زمان کمتری دارد.

شما میتوانید با آرام خوردن غذا و با جویدن غذا به صورت کامل خطر ابتلا به اختلال بلع را کاهش دهید.

همچنین اگر تشخیص زودرس و درمان مؤثر رفلاکس معده انجام گیرد خطر ابتلا به دیسفاژی را که مربوط به تنگی مری است، کاهش میدهد.

تشخیص اختلال بلع

• معاینه

برای تشخیص میتواند به پزشک مراجعه کنید تا شمارا معاینه بکند.

• آزمایشات

برای تشخیص اختلال بلع از آزمایشهای متفاوتی استفاده میکنند، که عباتند از :

• اشعه ایکس با ماده حاجب (پرتونگاری باریم)

در این آزمایش شما باید یک محلول باریم بنوشید تا مری شمارا بپوشاند و به آن اجازه دهد تا در اشعه X بهتر مشخص شود.

پزشکان از این طریق میتوانند ناهنجاری های مری شما را مشاهده کنند.

• مطالعه بلع پویا یا متحرک

شما روزانه غذاهای حاوی باریم با غلظت متفاوت میخورید مطالعه بلع پویا تصویری از این غذاها را در هنگام عبور از دهان و گلو تهیه می کند.

• آندوسکوپی

درحین این آزمایش وسیله ای با نور کم و با انعطاف زیاد از گلو پایین میرود تا پزشکان به کمک آن بتوانند مری را مشاهده کنند و از اختلالات آن باخبر شوند.

• تست عضله مری (مانومتر)

در این آزمایش هدف اندازه گیری انقباضات عضلات مری هنگام بلع است، که در آن یک لوله کوچک وارد مری میشود که به یک ضبط فشار وصل است.

درمان اختلال بلع

همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم درمان اختلال بلع بستگی به علت آن دارد.

درمان دیسفاژی حلق وبینی

برای درمان غالبا پزشک بیمار را به متخصص گوش، حلق و بینی راهنمایی میکند.

درمان شامل موارد زیر است :

• یادگیری تمرینات

برخی از تمرینات وجود دارد که به هماهنگی عضلات شما کمک کرده و یا اعصابی را که باعث اختلال در بلع میشوند را درمان میکند.

• یادگیری تکنیک های بلع

شامل روش هایی از جمله :

یاد گیری قرار دادن صحیح غذا در دهان یا قرارگیری در وضعیت مناسب سر و بدن میتواند به فرایند بلع کمک کند.

درمان دیسفاژی مری

روش های درمانی برای دیسفاژی مری شامل موارد زیر است:

• اتساع مری

• عمل جراحی

• استفاده از دارو

درمان دیسفاژی شدید

• رژیم مایع ویژه

• لوله تغذیه

• عمل جراحی برای درمان دیسفاژی شدید

• میوتومی لاپاروسکوپی هلر

• اتساع مری

• قرار دادن استنت

برو به صفحه اول سایت